Met deze Compact-special hebben wij een onderwerp ter hand genomen dat momenteel met name de beursgenoteerde ondernemingen intensief bezighoudt. De invoering van de nieuwe International Accounting Standards (IAS), tegenwoordig veelal aangeduid als International Financial Reporting Standards (IFRS), heeft als doel bij te dragen aan een verhoogd inzicht in de financiële verantwoordingen van ondernemingen, onder meer via uniformering en een – in vergelijking met huidige verslaggevingsstandaarden – hogere mate van detaillering. De invoering van IFRS stelt ondernemingen in eerste instantie voor een sterk inhoudelijk (verslaggevingstechnisch) vraagstuk. Wat is voor ons de aard van de veranderingen en hoe gaan wij hiermee om?
Dit deel van het project is het werk voor specialisten. De analyses monden uit in zogenaamde ‘gaps’: de te verwerken verschillen tussen wat IFRS voorschrijven en de huidige wijze van rapporteren. Op enkele plaatsen kunnen de uitkomsten van deze analyses zelfs aanleiding geven om bepaalde huidige activiteiten (bijvoorbeeld leasingconstructies) te heroverwegen. Naast een andere wijze van waardering kunnen onder meer op de verschillenlijst zaken voorkomen op het gebied van andere rubricering in de presentatie of aangepaste eisen ten aanzien van de in de toelichting op te nemen informatie.
De mate van impact van IFRS, in de zin van de benodigde aanpassingen in de financiële verantwoordingen, wordt sterk bepaald door de bedrijfsactiviteiten van de onderneming en de momenteel toegepaste standaard(en). De praktijk wijst uit dat in alle gevallen een specifiek op de onderneming gerichte gedetailleerde analyse nodig is.
Direct na de inhoudelijke behandeling en analyses volgt het meer procesmatige vraagstuk rondom de wijze van invoering van de geïdentificeerde verschillen alsmede de conversie. Uitgaande van de tegenwoordige graad van automatisering van de financiële en de reportingfunctie bij bedoelde ondernemingen, komt de vraag op in hoeverre het IFRS-project een ICT-component in zich heeft.
Als Compact-redactie zijn wij tot de conclusie gekomen dat sprake is van een belangrijk aandachtspunt voor de ICT-functie en wel in twee rollen: de (uitvoerende) rol van verwerker van een groot deel van de vastgestelde veranderingen, maar zeker ook in de (tactische) rol van meedenker over de aanpak die wordt gekozen voor invoering van de IFRS-vereisten.
Op basis van het bestuderen van de issues, projectervaringen en onderzoek in de markt van systeemaanbieders door de auteurs is gekomen tot de samenstelling van deze Compact. Als totaal biedt dit nummer op hoofdlijnen inzicht in de (inhoudelijke) aard van het IFRS-vraagstuk, worden praktische handreikingen geboden voor het gehele traject van analyse tot invoering betreffende de geautomatiseerde systemen en informatiekundige aspecten. Daarbij is getracht de context van het gehele project te beschrijven, om daarmee de impact op de systemen in het goede verband te plaatsen.
Het introduceren van een nieuwe of tweede verslaggevingsstandaard is eerder door ondernemingen gerealiseerd, bijvoorbeeld in het kader van introductie van US GAAP (notering aan de NYSE). Deze ervaringen blijken nu bruikbaar bij het bepalen van een aanpak voor de uitdaging die de invoering van IFRS voor veel ondernemingen met zich meebrengt.
Ter ondersteuning van het artikel over de projectaanpak voor het onderdeel ICT zijn vervolgens artikelen opgenomen die zich onder meer richten op:
- de specifieke zorgpunten voor het projectmanagement en (geautomatiseerde) hulpmiddelen om deze zaken te beheersen;
- het vraagstuk rondom de behoefte aan ‘dual reporting’ in de overgangsperiode en oplossingen hiervoor;
- een specifieke uitwerking voor de leasesector, mede ter illustratie van specifieke segmentbrede thema’s;
- de invloed van de nieuwe richtlijnen op de verantwoording van ICT-gerelateerde kosten.
Ter afsluiting is een kort artikel opgenomen dat ingaat op een mogelijke oplossing in de toekomst voor het verhogen van de kwaliteit van het proces van financial reporting, zowel in de eigen organisatie als in de keten, XBRL.
Ook voor het ICT-deel van het IFRS-project geldt dat de impact en daarmee de projectomvang sterk varieert. Deze impact wordt vanzelfsprekend primair bepaald door de omvang en aard van de inhoudelijke verschillenlijst. Dit vormt tenslotte de primaire opdracht. Vervolgens wordt de (projectmatige) impact bepaald door de strategische keuze inzake de wijze van oplossen: wordt gekozen voor de geïntegreerde (embedded) oplossing of kiest men voor een oplossing waarbij informatiebehoeften en rekenslagen ook buiten de systemen worden opgelost. Ten slotte speelt de kwaliteit van de huidige systemen een belangrijke rol. Onder kwaliteit van de systemen wordt dan onder meer verstaan de functionele kwaliteit, de mate van integratie en de flexibiliteit.
Op diverse plaatsen komt in relatie tot het IFRS-project de vraag op of dit project als aanleiding zal worden gebruikt voor een meer ingrijpende herinrichting of vernieuwing van de geautomatiseerde systemen. Dit betreft dan met name de toepassingen voor consolidatie en group reporting.
Ter afsluiting van dit redactioneel is het goed nog even specifiek de aandacht te richten op de aard van het project. Hiervoor is al gesteld dat het identificeren van de te implementeren IFRS-vereisten het werk is voor inhoudelijk specialisten. Door hen wordt een soms zeer gedetailleerde en specifieke ‘opdrachtformulering’ overgedragen aan het verander- en implementatieproject. Het project zal uiteindelijk tot een implementatie moeten komen van deze soms zeer dwingende vereisten, waarbij wordt opgemerkt dat de uiteindelijke oplossingen met eenzelfde niveau van diepgang als de eerste analyses zullen worden gevalideerd. Voor het projectmanagement daarom de suggestie de inhoudelijk specialisten goed betrokken te houden gedurende de belangrijke keuzen in het project en de tussenproducten.
